Praktyki pobożności
Droga Krzyżowa
Droga Krzyżowa jest jedną z najstarszych i najbardziej popularnych praktyk pobożności katolickiej (Via Crucis, Via Dolorosa). Chrześcijanin odprawiający Drogę Krzyżową jest niejako pielgrzymem w Jerozolimie i podąża za swoim Mistrzem, rozważając i wyrażając cześć dla najważniejszych wydarzeń związanych ze zbawczą męką Odkupiciela. Te wydarzenia upamiętniane są przez stacje Drogi. Mają one postać obrazów, rzeźb, nawet całych kaplic, które w bardziej lub mniej realistyczny sposób unaoczniają Mękę Pańską. Koniecznym znakiem tych stacji zawsze jest krzyż. Drogi Krzyżowe umieszczane na otwartej przestrzeni, nazywane kalwariami, starano się rozplanować tak by odległości między ich stacjami odpowiadały możliwie dokładnie tym, jakie dzielą miejsca w Jerozolimie, związane z Męką Pańską. Założyciele kalwarii starali się nawet znaleźć na ich rozmieszczenie pofalowane, pełne wzgórz miejsca podobne krajobrazowo do Jerozolimy i okolic, stąd często nazywano je Nową Jerozolimą. Ku głębszemu rozważaniu i odniesieniu męki Zbawiciela do własnego życia pomagać mają pątnikom specjalne pieśni i modlitwy, odmawiana w czasie nawiedzania stacji konkretnej Drogi Krzyżowej.
Pobożność do Męki Pańskiej w takiej formie zaczęli upowszechniać franciszkanie, którym w 1342 r. powierzono opiekę nad celami pielgrzymek w Ziemi Świętej. On też zadbali o to, by odprawiający Drogę Krzyżową mogli dostąpić odpustu. Początkowo udzielano ich tylko tym, którzy nawiedzali franciszkańskie Drogi Krzyżowe, ale potem otrzymywali je wszyscy, którzy pobożnie obchodzili ścieżki Dróg Krzyżowych, ktokolwiek był ich założycielem. Jeszcze w średniowieczu, gdy podróż do Jerozolimy była możliwa tylko dla wyjątkowo niewielu pielgrzymów, Drogi Krzyżowe zaczęto zakładać w całej Europie. W upowszechnianie się tej formy pobożności zaangażowali się też dominikanie. W ten sposób ukształtowały się dwie tradycje tego nabożeństwa: franciszkańska, z 14 stacjami, i dominikańska, gdzie stacji mogło być 20 i więcej. Od XVII w. stacje Drogi Krzyżowej zaczęto umieszczać we wszystkich kościołach.
W ścisłym związku z rozwojem nabożeństwa Drogi Krzyżowej powstała inna, podobna praktyka pobożna – tzw. Ścieżki Siedmiu Boleści Maryi, które również się obchodzi i rozważa. Także przez odprawienie Ścieżek można uzyskać odpust (od 1520 r.). Boleści Matki Bożej związane są właśnie z Męką Jej Syna, dlatego Ścieżki czasem stanowią uzupełnienie Drogi Krzyżowej, pogłębiając jej rozważanie, a czasem są po prostu osobnym nabożeństwem, odprawiany przy innych stacjach.
Cześć wizerunków Matki Bożej
Powszechnie i od dawna znane są wizerunki Maryi, słynące łaskami, szczególnie czczone i ozdabiane wotami – wyrazami wdzięczności Bogu i Maryi, czasem odzwierciedlającymi w jakiś sposób otrzymaną łaskę czy złożony przez ofiarodawcę ślub. Często można zobaczyć np. cenne wota w kształcie części ciała, które zwykle oznaczają podziękowanie za wyzdrowienie z chorób cielesnych. Gdy wotów zbierało się więcej, czasem przetapiano je, np. by wykonać z cennego kruszcu ozdobną sukienkę dla wizerunku, dekorowaną nawet drogimi kamieniami.
Wyrazem najwyższej czci dla obrazu i uznaniem jego wartości dla wiernych jest koronowanie, dokonywane za zgodą papieża. Początek tej praktyki w Kościele katolickim wiązany jest z papieżem Grzegorzem III (731-741), który jako pierwszy umieścił złotą koronę na obrazie Matki Bożej.
