Tradycje odpustowe
Gdy w 1639 r. założono Drogę Krzyżową i wzniesiono część kaplic, niektórym z nich papież Urban VIII w 1644 r. nadał odpusty. Po ogłoszeniu przywiezionego z Rzymu do Kalwarii obrazu Madonny z Dzieciątkiem (1643) cudownym, kiedy powstał nowy kościół Nawiedzenia, wcześniejsze odpusty rozrosły się w doroczne, trwające od 2 do 12 lipca obchody odpustowe Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, inaczej nazywane Wielkim Odpustem Kalwaryjskim. Właśnie w niedzielę po 2 lipca wniesiono uroczyście do świątyni relikwie Krzyża św., przywiezione tu z Lublina w 1649 r. Odtąd ten dzień jest centralnym dniem obchodów odpustowych, zwanym potocznie Wielkim Dniem Kalwarii. Świątynia Nawiedzenia stała się wyjściowym punktem kalwaryjskiej Drogi Krzyżowej: stąd wyruszają procesje pielgrzymów, by nawiedzać kolejne stacje i tu powracają.
Odpust Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny stał się bardzo popularny w XVIII w. Przyczynił się do tego biskup żmudzki Jerzy Tyszkiewicz (1692–1762), zachęcając w 1748 r. proboszczów okolicznych parafii do pielgrzymowania na Wielki Odpust do Kalwarii. Ciągnęły na nie duże grupy wiernych ze śpiewem, przy dźwięku dud, z chorągwiami i znakami parafii. Napływ pątników był tak wielki, że nawet wielki drewniany kościół o 24 ołtarzach, wzniesiony tutaj w 1750 r., okazał się zbyt ciasny: księża nie nadążali odprawiać mszy w intencjach zamówionych przez ofiarodawców. Stąd wziął się zamysł budowy jeszcze większego, murowanego kościoła, sfinalizowany w 1822 r.
W okresie władzy carskiej na odpusty do Kalwarii Żmudzkiej przybywały rzesze wiernych z parafii na Litwie i poza nią. Od świtu do zmroku wyruszały procesje (czasem ze świecami, by oświetlać drogę) na Drogę Krzyżową. Zdarzały się czasem próby zakłócania odpustów, najczęściej jednak odbywały się one spokojnie, gdyż urzędnicy rosyjscy starali się raczej tylko zapewnić ogólny porządek. Wielki odpust Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny stał się rzeczywistym centrum życia religijnego Żmudzi.
W okresie międzywojennym duży udział w organizowaniu odpustów mieli mieszkający tu od 1927 r. marianie. W tym okresie na Wielki Odpust przybywało 30-50 tys. uczestników. Zakonnicy, zabiegając o zachowanie tradycji i dawnych praktyk pobożnych, wprowadzili też nowe, które bardzo szybko się przyjęły. Dzięki ich ogromnej pracy i staraniom odpusty w Kalwarii Żmudzkiej stały się znane także poza Litwą. W 1939 r. uroczyście obchodzono jubileusz 300-lecia założenia tu kalwarii. Marianie oszacowali wtedy, że przez te trzy wieki Kalwarię Żmudzką mogło nawiedzić nawet 6 milionów ludzi.
Władze sowieckie na wszelkie sposoby starały się zakłócić obchodzenie odpustów. Zakazywano procesji, bicia w dzwony, ograniczano wjazd do miasteczka, a w okolicy organizowano masowe „kulturalne” imprezy świeckie (np. festiwale), by zniechęcić ludzi do udziału w odpuście. Czasem zdarzało się, że stosowano środki fizycznej przemocy. Księża spoza miejscowej parafii nie mieli prawa bez specjalnego zezwolenia władz świeckich odprawiać w Kalwarii nabożeństw, zaś odpowiednie zezwolenia wydawano jednemu czy dwóm księżom. Przy pomocy gróźb i kar starano się ograniczać znaczenie odpustów albo wręcz zakazać zarówno ich organizowania, jak i procesjonalnego obchodzenia stacji Drogi Krzyżowej. W 1962 r. władze próbowały zburzyć jej kaplice. W odpowiedzi parafianie całymi tygodniami, dniem i nocą strzegli kaplic i udało się je uchronić przed zniszczeniem. W 1982 r. Wielki Odpust był szczególny, odbył się pod czujną obserwacją sowieckiej milicji i wojska, zaś uczestniczący w nim duchowni i świeccy wierni doświadczyli szykan.
Maryjna świątynia w Kalwarii Żmudzkiej także po upadku komunizmu pozostała jednym z najważniejszych ośrodków życia duchowego na Litwie. Obecnie odpusty nabierają innego jeszcze wymiaru: każdy dzień zagospodarowywany jest przez inny dekanat diecezji telszewskiej i przedstawicieli różnych zawodów, stanów czy grup wiekowych. Każdego dnia zgromadzeni pielgrzymi modlą się szczególnie w jednej, ważnej intencji, np. za ojczyznę, o trzeźwość, za Kościół, o powołania itp.
