Historia
Szydłowo jako ośrodek pielgrzymkowy znany jest od 1457 r., kiedy to miejscowy dziedzic Piotr Szymon Giedygołd zbudował tu kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Piotra i św. Bartłomieja. Na odpusty Narodzenia Maryi Dziewicy ciągnęli pielgrzymi nawet z sąsiednich Prus.
W połowie XVI w. w Szydłowo i jego okolice zdominowane zostały przez kalwinów, jednak wierni przybywali na odpusty dopóki stał tu dawny, katolicki kościół. Później go zamknięto i zburzono, zaś ok. roku 1569 ostatni proboszcz szydłowski Jan Hołubko ukrył cenne przedmioty i dokumenty fundacyjne kościoła, zakopując je w pobliżu.
Później katolicy próbowali odzyskać przejęte przez ewangelików grunty przypisane do dawnego kościoła, jednak trudno było wygrać sprawę w sądzie, gdyż brakowało dokumentów poświadczających prawo do tych gruntów. Przełom nastąpił po objawieniu się Najświętszej Maryi Panny: odnaleziono dokumenty fundacyjne kościoła i w 1622 r. katolicy wygrali proces o zwrot własności. Na miejscu starego kościoła dość szybko zbudowano nieduży, drewniany kościółek. Odżyła też tradycja odpustowa. Szybko też cudami zasłynął tutejszy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W 1775 r., za zgodą papieża Piusa VI, zaczęto obchodzić oktawę odpustową. W 1786 r. konsekrowano nowy kościół murowany, czyli bazylikę Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w obecnym kształcie, zaś łaskami słynący obraz Madonny z Dzieciątkiem ukoronowano złotymi koronami.
Rosyjska administracja carska bez powodzenia próbowała zniszczyć tradycje pobożności w Szydłowie, jednak nawet w okresie zakazu druku czcionką łacińską przemycano na tutejsze odpusty modlitewniki i inne książki po litewsku. Odpusty w Szydłowie stały się niezwykle popularne w okresie międzywojennym. W Kownie powstał nawet specjalny komitet organizacji pielgrzymek do Szydłowa. Tradycja odpustowa przetrwała też okres sowiecki, choć funkcjonariusze bezpieki na różne sposoby próbowali utrudniać pątnikom dotarcie do Szydłowa. Najbardziej znana jest taka próba z 1979 r., gdy ogłoszono tu epidemię trzody chlewnej i zamknięto wszystkie drogi dojazdowe do miasteczka.
We wszystkich okresach obcej władzy na Litwie Szydłowo pozostało ośrodkiem przyciągającym pątników. Po odzyskaniu niepodległości na nowo rozwinęła się tradycja miejscowych odpustów. W 1991 r. kardynał Vincentas Sladkevičius i przewodniczący Sejmu Republiki Litewskiej Vytautas Landsbergis podpisał akt zawierzenia Litwy Najświętszej Maryi Pannie.
7 września 1993 r. Szydłowo odwiedził Ojciec święty Jan Paweł II. Modlił się w Kaplicy Objawienia i przewodniczył liturgii słowa w bazylice Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
W 2003 r., podczas tradycyjnego odpustu i z okazji dziesięciolecia papieskiej wizyty w Szydłowie abp Sigitas Tamkevičius poświęcił Dom Jana Pawła II, w którym odbywają się kursy przygotowawcze dla kandydatów do seminarium duchownego oraz rekolekcje. W 2007 r. parafia szydłowska świętowała 550 rocznicę swego istnienia. W 2008 r. uroczyście obchodzono czterechsetną rocznicę objawienia maryjnego w Szydłowie. W związku z tymi obchodami odrestaurowano Kaplicę Objawienia i bazylikę oraz wykonano prace budowlane zaplanowane jeszcze przed wojną przez abp Juozapasa Skvireckasa (1873–1959), a nie możliwe do zrealizowania za władzy sowietów. W wyniku ich sfinalizowania powstała w miasteczku jednolita, duża przestrzeń łącząca bazylikę i Kaplicę. Rozpoczęto też restaurację obu budynków sakralnych. Rozpoczęła się budowa ścieżki pielgrzymiej, która zaczyna się na polanie w lasku sosnowym, prowadzi do Szydłowa od strony Rosieni (lt. Raseiniai), ciągnąc się ok. 2 km przez las i część miasteczka by doprowadzić do Kaplicy Objawienia. Wzdłóż ścieżki można odprawiać nabożeństwo Drogi Krzyżowej, gdyż są tam ustawione stacje.
W dniach 6-15 września 2008 uroczyście obchodzono 400-lecie objawienia się Matki Boskiej w Szydłowie. Wziął w nich udział wysłany przez papieża Benedykta XVI jego przedstawiciel – kardynał Joachim Meisner. W czasie tych obchodów Szydłowo odwiedziło do 150 tys. pątników z Litwy, z krajów sąsiednich, a nawet z dalszej zagranicy. Wielu z nich skorzystało z sakramentu pokuty, przyjęło komunię św. (rozdano 56 tys. komunikantów) i uzyskało odpusty. Pierwszy raz w historii Szydłowa odbyło się tu nabożeństwo ekumeniczne z udziałem przedstawicieli różnych wyznań chrześcijańskich.
