Historia
Góra Krzyży wznosi się ok. 12 km na północ od Szawel (lt. Šiauliai) w pobliżu linii kolejowej Szawle-Ryga, w otwartym polu. Wzgórze jest niewielkie, podłużne, z wgłębieniem na szczycie, całe gęsto pokryte krzyżami. W średniowieczu stało tu drewniane grodzisko, w kronikach nazywane „Kuła”. Zostało zniszczone przez wojska Zakonu Inflanckiego w 1348 r. Długie lata pozostawało puste.
W połowie XIX w. na wzgórzu zaczęto stawiać krzyże. Miejscowi wspominają, że pierwsze postawili ludzie proszący Boga o uzdrowienie z chorób. Według innych przekazów słownych krzyże pojawiły się tutaj po Powstaniu Styczniowym (1863) by upamiętnić tych, którzy w nim polegli. Gdy powstanie ostatecznie upadło władze carskie zakazały stawiania krzyży gdziekolwiek: ci, którzy mieli je na swoich podwórkach, byli karani, a same krzyże – niszczone. Pobożni ludzie nie zamierzali zrezygnować z umieszczania znaku krzyża, wybierali jednak bardziej oddalone miejsca; takim była Góra Krzyży. Mimo zakazów władz carskich i późniejszej I wojny światowej Góra Krzyży rosła. Jej rozwój nastąpił w okresie międzywojennym. Przychodzili tu pątnicy by się modlić, odprawiano tu mszę św. Szczególnie licznie gromadzono się tutaj latem w dni świąteczne. W połowie lipca na Górze Krzyży obchodzono odpust, na który napływały tysięczne rzesz wiernych.
Sowieci uparcie zabraniali stawiania tu krzyży, już stojące niszczyli zaś pielgrzymów odpędzali i szykanowali. Kilkakrotnie niszczono także samą Górę, krzyże łamano przy użyciu ciężkiego sprzętu zaś prowadzące do niej drogi odcinano. W pewnym momencie Górę planowano nawet zatopić. Jednak po każdej fali zniszczenia krzyże jednak ze wzmożoną siłą powracały. Ludzie przynosili je tu w nocy, mimo zagrożeń, zakazów i szykan. Góra Krzyży stała się symbolem bohaterskiego oporu wobec łamania wolności wyznania.
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości na Górę Krzyży nieprzerwanie napływała rzeka pielgrzymów. Krzyże zaczęto stawiać u podnóża wzniesienia, bo na jego stokach nie było już miejsca. Najważniejszym wydarzeniem w historii Góry, które rozsławiło ją poza Litwę, było przybycie tu papieża Jana Pawła II we wrześniu 1993 r. Ojciec święty tu się modlił, odprawił mszę św. w miejscowej kaplicy i przemawiał do wielkiej rzeszy zgromadzonych wiernych. W 1994 r. stanął tu jeszcze jeden, wyjątkowy krzyż, będący darem od Jana Pawła II.
Po powrocie z Litwy papież odwiedził klasztor franciszkański w La Vernie we Włoszech i zachęcił tamtejszych zakonników do zbudowania eremu przy Górze Krzyży. Powstały za zachętą papieską klasztor poświęcono 8 lipca 2000 r.
Nowy rozdział w historii Góry rozpoczął się wraz z erygowaniem diecezji szawelskiej w 1997 r. Góra stała się wtedy sercem diecezji, najważniejszym po katedrze jej miejscem świętym. Biskup szawelski Eugenijus Bartulis w dniu swego ingresu (13 lipca 1997 r.) ustawił na Górze krzyż z napisem „Boże, błogosław diecezji szawelskiej”, a wkrótce odnowił także tradycję miejscowych obchodów odpustowych.
W roku 2006 przedstawiciele fundacji katolików niemieckich dla Europy Środkowej i Wschodniej „Renovabis” umieścili na Górze Krzyży krucyfiks, który wcześniej pobłogosławił Benedykt XVI.
